Lambalı gitar amfileri
Amfi çıkış katları:
Lambalı gitar amfilerinde kullanılan iki ana çıkış katı tipi vardır: Push-Pull ve Single-Ended. Bu terimler isimlerini amfinin çıkış katı devresinin "topolojisinden", yani kullanılan devre elemanlarının bağlanma şekillerinden alırlar. İki çıkış katı tipi arasındaki en temel fark lambaların çıkış trafosuna bağlantı şekli ve kullanılan trafonun türüdür.
Push-Pull nedir ?
Bir push-pull amfide güç kaynağı, trafonun orta ucuna bağlıdır (center-tap). Trafonun primer sargısının hem üst hem alt girişine lamba bağlıdır. Bu, lambaların girişteki dalga şeklinin her iki fazında da iletim halinde olmalarını sağlar. Bir push-pull çıkış katı; A sınıfına veya AB sınıfına biaslanabilir. Bu konuyu (bias) başka bir yazımızda detaylı olarak ele alacağız. Birçok dizaynda , minimal geçiş bozulması (crossover distortion) ile en verimli ve en çıkışı elde etmek için AB sınıfı bias kullanılır.( ancak bu en iyi ton demek değildir)
Push-Pull amfide en az iki adet lamba olmak zorundadır, ancak daha yüksek güç elde edebilmek için bu rakam dahada fazla olabilir. Her iki taraftaki lambaları paralel bağlayarak (4, 6 veya 8'e kadar çıkabilir) yüksek güçlü amfiler yapılabilir. Amfilerde bu tür çalışma şekline "parallel push-pull" denilir. Push-Pull amfinin başka bir avantajı da eğer lambalar eşleştirilmiş (matched) ve çıkış dengelenmiş is, trafodan çok az akım geçmesidir. Buda trafoda daha az demir kullanılması demektir, yani daha maliyetli anlamına gelir. Çift sesler (even harmonics) ve gürültü (distortion) etkileri bu tür amfilerde iptal edilmektedir, bu özellik hi-fi için uygun ancak gitar için uygun olmayabilir. Ayrıca güç kaynağından kaynaklı uğultu sesi (humming noise) de yok edilmektedir ki, bu özellik sayesinde amfi dizaynı yaparken ayrıca güç kaynağı için filtreleme yapılması gerekmez.
Bu devrelerde kırpma (clipping) simetrik olarak gerçekleştiği için, daha fazla tekli sesler (odd harmonics) oluşur.
Single-Ended nedir ?
Bir single-ended amfi, çıkış gücünü gürültüden (distortion) önce maksimize etmek genellikle A sınıfı biaslanmıştır. Çıkış trafosunun orta bağlantısı yoktur, sadece iki ucu vardır. Uçların biri güç kaynağına diğeri ise lambaya veya lambalara bağlıdır. Lambalar, push-pull amfide olduğu gibi paralel bağlanarak daha yüksek güç elde edilebilir. Bu tür bağlantılı amfilere "parallel single-ended" denir.
Single-Ended çıkış katı, efsanevi Fender amfilerde ve binlerce eski televizyon ve radyo markasında kullanılan çıkış katı tipidir. Single-Ended triode türündeki çıkış katının müzik kalitesi, hi-fi müziğin yeniden oluşturulması anlamında son noktadır. Bununla birlikte single-ended amfiler, push-pull amfiler kadar yüksek çıkış gücü sağlayamazlar. Güç kaynağından kaynaklı gürültüyü yok edememesi ayrıca bir dezavantajdır ve bunun için ekstra filtreleme gerektirmektedir. Çiftli sesleri engelleyememesi, overload durumlarında asimetrik sınırlamadan dolayı çift sesleri daha da güçlendirmesi bu amfinin dezavantajlarıdır. Bu dezavantajlar, push-pull amfilerle karşılaştırıldığında single-ended amfiye eşsiz bir "ton" sağlar.
Lambalı gitar amfileri, iyi olsun kötü olsun, ses bir "tatdır". Single-Ended olsun yada Push-Pull olsun, her gitarcının sevdiği bir amfi vardır.
Gitar kursu faydalı yazılar paylaşmaya devam edecektir.
Bu yazı http://www.rockgitarkursu.com/lambali-gitar-amfileri/ linkinden alınmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder